In de naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle
Eid-ul-Fitr 2025: Wat Is de Juiste Datum en Duurt de Viering Eén of Drie Dagen?
Door Youssef Ikhlaf en Ahmad Said Ikhlaf
Geachte lezers,
Assalāmo ‘Alaikum Wa Raḥmatullāhe Wa Barakātuhu
Mogen de vrede en de zegeningen van Allah met u zijn
De aarde is rond en niet plat, daarom kan de nieuwe maan niet overal op aarde op dezelfde dag zichtbaar zijn. Echter, in Nederland zouden de Moslims wel op de zelfde dag moeten vasten en op dezelfde dag Eid-ul-Fitr moeten vieren. De Islam leert dat, zodra de nieuwe maan zichtbaar en waarneembaar is, Ramadān de volgende dag begint. Dit geldt ook voor Eid-ul-Fitr, dat eveneens de dag na de waarneming van de maan gevierd wordt.
Op zondag 30 maart aanstaande zal de nieuwe maan waarneembaar zijn in Nederland, waarmee volgens de Islam de vastenmaand Ramadān wordt afgesloten. Daarom zal de Ahmadiyya Moslim Djamaat op maandag 31 maart 2025 aanstaande Eid-ul-Fitr vieren.
Maar waarom vieren Moslims (niet allemaal) Eid-ul-Fitr op zondag 31 maart 2025? En waarom kan in veel islamitische landen de viering van Eid ul-Fitr tot wel drie dagen duren? Is dit gebaseerd op de Heilige Koran, Soennah en Ahadith?
Betekenis van Eid-ul-Fitr
Laten we de betekenis van Eid-ul-Fitr eerst uitleggen, aangezien sommige niet-Moslims zich afvragen waarom wij op deze dag vrij willen zijn.
Bij de meeste mensen is Eid-ul-Fitr bekend als het ‘Suikerfeest’, omdat er op deze dag zoetigheden worden genuttigd wat echter een verkeerde benaming is. Het Kerstfeest wordt ook geen ‘Kalkoenfeest’ genoemd.
De betekenis van het feest Eid is een Arabisch woord dat ‘een dag die vaak terugkomt’ betekent. Het woord Eid is afgeleid van aud, dat wil zeggen ‘terugkeren’. Fitr betekent ‘beginnen’ en hiervan is ook het woord ‘fitrah’ afgeleid, dat wil zeggen ‘natuur’. Iftar betekent het verbreken van het vasten. Hieraan schijnt nu de naam Eid-ul-Fitr te zijn ontleend.
Met Eid-ul-Fitr wordt bedoeld dat echt geluk door plichtsvervulling wordt verkregen. Zo krijgt deze vreugde een geestelijke betekenis. Eid is een gelegenheid voor blijdschap en vreugde, maar het is zeker niet een gelegenheid om zich uit te leven in frivoliteit, overeten en louter bezigheden van vermaak.
Het voornaamste doel is om altijd het welbehagen van Allah te winnen door Hem dankbaarheid te betuigen, omdat Hij ons de mogelijkheid heeft gegeven om onze plichten naar behoren te verrichten. Eid wordt gevierd met een nadruk op de liefde voor Allah en de naasten. Wij moeten dan ook deelnemen aan de vreugde van Eid en familieleden, vrienden, kennissen, armen en zieken ontmoeten, met hen van gedachten wisselen en elkaar gelukwensen.
Zoals de Heilige Profeet Mohammed (Mogen de vrede en de zegeningen van Allah met hem zijn) heeft gezegd[1]: “…Iemand die vast ervaart twee vreugdevolle dingen: hij is blij wanneer hij het vasten breekt en hij is blij wanneer hij dankzij het vasten zijn Heer (Allah) ontmoet.”
Voor meer informatie verwijst de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap u naar de bijgaande links: www.islamnu.nl en www.alislam.org
Eid-ul-Fitr: Wat is de werkelijke duur van de viering?
Eid Al-Fitr duurt slechts één dag, namelijk de eerste dag van Shawwal (de islamitische maand na de Ramadān). Het algemeen geaccepteerde geloof onder mensen dat Eid-ul-Fitr drie dagen duurt, is echter een cultureel gebruik dat wijdverspreid is onder de mensen en heeft geen basis in de islamitische wetgeving die gebaseerd is op Islamitische bronnen.
Imam Al-Bukhari (moge Allah hem genadig zijn) zei[2] onder hoofdstuk ‘vasten op de dag van Al-Fitr’ (Hadith nummer 1991 en 1992) dat Abu Sa`id (moge Allah tevreden met hem zijn) zei: “De Heilige Profeet Mohammed (moge de vrede en de zegeningen van Allah met hem zijn) verbood het vasten op de dag van Al-Fitr.”
- Als Eid-ul-Fitr drie dagen zou duren, zou het verboden zijn om op alle drie de dagen te vasten. Echter, slechts één dag wordt specifiek genoemd waarop het vasten verboden is.
- De Heilige Profeet Mohammed (moge de vrede en de zegeningen van Allah met hem zijn) zei ook يَوْمِ الْفِطْر (“op de dag van Al-Fitr”), hetgeen verduidelijkt dat Eid-ul-Fitr slechts één dag duurt.
Hoe komt het dat Moslims in Nederland niet op dezelfde dag vasten?
In Nederland (en België en het Verenigd Koninkrijk) is Eid-ul-Fitr 2025 vastgesteld op zondag 30 maart 2025. Niet alle Moslims zijn het hiermee eens.
Dit zijn de oorzaken van verschillen:
- Sommige Moslims hebben helaas een traditie dat ze de zichtbaarheid van de nieuwe maan volgen van het land van herkomst;
- Sommigen volgen Saoedi-Arabië terwijl Prominente geleerden uit Saoedi-Arabië in hun uitspraken verklaard hebben dat andere landen de maan in hun eigen land dienen te zien. Voor meer informatie kunt u de link hieronder raadplegen: https://moslimschrijvers.nl/10106-2/
- Sommigen volgen niet de zichtbaarheid van de nieuwe maan, maar de geboorte van de nieuwe maan (de astronomische nieuwe maan) die nog niet waarneembaar is voor het menselijke oog;
- Anderen volgen de nieuwe maan wanneer deze waar ook ter wereld als eerst zichtbaar wordt.
De voornaamste reden van verschillen is dat de meerderheid van de Moslims de leerstellingen van de Islam en de praktijk van de Heilige Profeet Mohammed(s) niet meer volgen, waardoor zij verdeeld zijn en geen leider meer hebben.
Analyse van de Heilige Koran, de Soennah (de praktijk van de Heilige Profeet Mohammed(s)) en de Ahadith (overleveringen van de Heilige Profeet Mohammed(s))?
Volgens de Heilige Koran en de Ahadith zou een Moslim zich moeten oriënteren op de zichtbaarheid van de nieuwe maan in het land waarin hij zich bevindt.
Er zijn landen die volgens astronomische berekeningen een kalender maken die zij baseren op de (astronomische) nieuwe maan, en een dag later beginnen met vasten, terwijl de (astronomische) nieuwe maan niet betekent dat de maan zichtbaar is. Hilal is een Arabische term en verwijst naar de heldere smalle sikkel van de nieuwe maan wanneer het zichtbaar is. De zichtbaarheid en dus de waarneembaarheid van de nieuwe maan is een voorwaarde om de volgende dag te kunnen beginnen met de vastenmaand Ramadān en dit geldt ook voor Eid-ul-Fitr. Volgens de Heilige Koran, de Soennah en de Ahadith moeten Moslims vasten of Eid-ul-Fitr vieren nadat zij de nieuwe maan (hilal) waarnemen in het land waarin wij leven, in ons geval is dat Nederland.
In de Heilige Koran staat[3]:
“De maand Ramadān is die, waarin de Koran als een richtsnoer voor de mensen werd nedergezonden en als duidelijke bewijzen van leiding en onderscheid. Wie onder u daarom deze maand beleeft (Arabisch: shahida, d.w.z. door getuige te zijn van de nieuwe maan), laat hem daarin vasten.”
De Heilige Profeet Mohammed(s), verduidelijkt dit verder in de volgende Hadith (overlevering)[4]:
“Ibn ‘Umar heeft overgeleverd: Ik hoorde de Boodschapper van Allah(s) zeggen: “Als U de maansikkel (van de maand Ramadān) waarneemt, begin dan met vasten, en wanneer U de maansikkel (van de maand Shawwal waarneemt), stop dan met vasten; en als de hemel bewolkt is (en U kunt het niet zien) beschouw de maand Ramadān dan als 30 dagen.”
De letter ‘U’ in deze Hadith (overlevering)[5] betekent dat men zelf de maan moet kunnen zien in zijn eigen gebied of land.
Volgens een andere betrouwbare Hadith (overlevering) zegt ‘Abdullah Ibn ‘Abbas(ra), de neef van de Heilige Profeet Mohammed(s) expliciet dat de Heilige Profeet Mohammed(s) bevolen had dat de Moslims bij het vaststellen van het begin van de Ramadān de zichtbaarheid van de nieuwe maan in hun eigen land/locatie moeten hanteren als criterium.
Volgens een andere betrouwbare Hadith[6] verklaart de Heilige Profeet Mohammed(s): “wal li kulli baladin ru’yatuhum” d.w.z. elke locatie heeft zijn eigen waarneming van de nieuwe maan.
Controverse ten aanzien van de verklaring van Saoedi- Arabië
De waarnemingscentra van Saoedi-Arabië hebben bekend gemaakt dat de nieuwe maan waargenomen is op zaterdag 29 maart 2025 en dat Eid-ul-Fitr zal aanvangen op zondag 30 maart 2025. Er is echter geen bewijs hiervoor geleverd. De Saoedische astronoom Bader Al Omaira heeft verklaard dat de maansikkel op zaterdag 29 maart onmogelijk te zien zal zijn in alle regio’s van de Arabische en islamitische wereld.[7]
Hij legde uit dat door een zonsverduistering de maan eerder ondergaat dan de zon, waardoor het moeilijk wordt om de maan te zien, zelfs met telescopen. De samenstand van de maan en de zon gebeurt na zonsondergang, waardoor de maansikkel nog minder zichtbaar zal zijn.
Welke criteria dienen Moslims te gebruiken bij het vaststellen van de Ramadān?[8]
- De zichtbaarheid van de nieuwe maan (hilal) in de LOCATIE waarin men woont.
- De nieuwe maan moet (ruimschoots) LATER dan de zon ondergaan om waarneembaar te kunnen zijn[9].
- 30 dagen principe bij bewolkte hemel. Als de nieuwe maan niet waarneembaar is door de bewolkte hemel, dan dient men 30 dagen af te ronden. Islamitische maanden worden niet berekend volgens de zonnekalender, maar volgens de maankalender en de maankalender kent maar 29 of 30 dagen. Als de maansikkel wordt waargenomen dan eindigt de maand op de 29ste dag, zo niet, dan wordt eindigt het op de 30ste Als de nieuwe maan echter niet waarneembaar is op de 29ste of 30ste dag, vanwege bewolking, dan dient men wetenschappelijke berekeningen te volgen als uitgangspunt om te bepalen wanneer de nieuwe maan waarneembaar is[10].
- De nieuwe maan (Hilal) moet waarneembaar zijn. De nieuwe maan staat op het begin tussen de aarde en de zon. De donkere kant van de maan naar de aarde gekeerd. De achterzijde van de maan wordt alleen verlicht, waardoor deze niet zichtbaar kan zijn. Dit wordt de astronomische nieuwe maan genoemd ofwel de geboorte van de maan. Wanneer de nieuwe maan enkele graden beweegt, dit is minimaal 20 uur later[11], dan kan de nieuwe maan wetenschappelijk gezien zichtbaar zijn. Deze nieuwe maan wordt in deze positie in het Arabisch ‘hilal’ genoemd. En hiernaar verwijst de Heilige Koran en Ahadith.
Verdere toelichting:
- Zonsondergang en maansondergang: De maan gaat op zaterdag 29 maart 2025 onder vlak na zonsondergang, 23 minuten later.[12] Dit is onvoldoende om de nieuwe maan te kunnen waarnemen.
- Zonsondergang en maansondergang: Op zondag 30 maart 2025 gaat de maan ruim twee uur later onder.[13] De nieuwe maan is zichtbaar in de avond en kan waargenomen worden.
- Zichtbaarheid en waarneembaarheid van de nieuwe maan aan de hemel: De nieuwe maan is niet zichtbaar en waarneembaar op zaterdag 29 maart 2025 waardoor Eid-ul-Fitr niet op zondag 30 maart 2025 valt.[14] Zie hieronder:
- Zichtbaarheid en waarneembaarheid van de nieuwe maan aan de hemel: De nieuwe maan is echter wel waarneembaar op zondag 30 maart waardoor Eid-ul-Fitr op maandag 31 maart valt.[15] Zie hieronder:
Conclusie
Wij hopen dat dit artikel bijdraagt aan een dieper begrip van de ware boodschap van de islam en dat het uitnodigt tot reflectie.
Bronnenlijst:
[1] Sahih Bukhari
[2] https://sunnah.com/bukhari:1991
[3] De Heilige Koran, 2:186
[4] Sahih Bukhari 1900, https://sunnah.com/bukhari:1900; Introductie nummer 30: Vasten, Hoofdstuk 5; Sahih Muslim 1080; Introductie nummer 13, hoofdstuk 2
[5] Sahih Muslim 1087, https://sunnah.com/muslim:1087; Introductie nummer 13: Het Boek over het Vasten, Hoofdstuk 5; Zie ook: Jāmi’al-Tirmidhi, Kitabus Siyam, 693, https://sunnah.com/tirmidhi:693; Introductie nummer 8: Het Boek over het Vasten, Hoofdstuk 9.
[6] Jami’al-Tirmidhi
[7] https://www.threads.net/@peopleandqatar/post/DHx2OH2vMQb/saudi-astronomer-bader-al-omaira-has-confirmed-that-the-shawwal-crescent-moon-wi zie ook: https://gulfnews.com/world/gulf/saudi/shawwal-crescent-moon-impossible-to-spot-on-march-29-due-to-solar-eclipse-say-astronomers-1.500075000
[8] Ramadhan and Moon Sighting; Imam Ataul Mujeeb Rashed presents a discussion programme about the sighting of the moon of Ramadhan; https://www.alislam.org/video/ramadhan-moon-sighting/. Dezelfde video is ook op YouTube te zien: https://www.youtube.com/watch?v=0QOYBHqama4 (vanaf 15:25). Zie ook het volgende artikel (onder punt 3): https://www.alislam.org/articles/factors-sighting-new-moon/
[9] Zie begintijd 8:30: https://www.youtube.com/watch?time_continue=510&v=Ot2RdNOjm10
[10] Zie begintijd 7:12: https://www.youtube.com/watch?time_continue=510&v=Ot2RdNOjm10
[11] https://www.alislam.org/library/articles/factors-sighting-new-moon/ zie ook: https://www.youtube.com/watch?time_continue=56&v=0QOYBHqama4
[12]https://hemel.waarnemen.com/applets/oponder.cgi?datum=datum&dag=29&mnd=03&jaar=2025&loc=Utrecht%2C+NL
[13]https://hemel.waarnemen.com/applets/oponder.cgi?datum=datum&dag=30&mnd=03&jaar=2025&loc=Utrecht%2C+NL
[14] https://hemel.waarnemen.com/astrokal/maart_2025.html
